Lễ hội Hoa Lư được tổ chức theo quy mô cấp tỉnh, với vị thế là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Lễ hội được tổ chức trong 3 ngày (từ ngày 9-11/4/2022), tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư đã diễn ra thành công tốt đẹp.

Ninh Bình vùng đất linh thiêng, đầy huyền tích tiền sử, xưa kia là Kinh đô vang bóng trời Nam, mỗi tấc đất, ngọn núi, dòng sông nơi đây đều gắn liền với lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, gắn liền với tên tuổi của các bậc tiên đế, tiền nhân. 

Cách đây 1.054 năm sau khi đánh dẹp và thu phục 12 sứ quân, thống nhất đất nước, thu non sông về một mối. Ngày mùng 10 tháng 3 năm Mậu Thìn 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, xưng là Đại Thắng Minh Hoàng Đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, lấy niên hiệu Thái Bình, thành lập nên Nhà nước phong kiến trung ương tập quyền đầu tiên trong lịch sử dân tộc, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự chủ sau hơn 1.000 năm Bắc thuộc. 

Kế tục sự nghiệp huy hoàng của nhà Đinh, Vua Lê Đại Hành đã cùng quân và dân cả nước phá Tống, bình Chiêm, xây dựng Đại Cồ Việt thành quốc gia hưng thịnh. Cũng tại mảnh đất linh thiêng này, vào mùa thu năm Canh Tuất 1010, Vua Lý Thái Tổ đã tuyên chiếu dời đô về Đại La, tạo vận hội mới cho sự phát triển của đất nước với sức vươn mình dựa thế rồng bay. 

Kinh đô Hoa Lư trở thành nơi lưu giữ những giá trị khởi nguyên trong hành trình phục hưng dân tộc, là mạch nguồn hình thành Kinh đô Thăng Long cùng sự phát triển rực rỡ của nghệ thuật Lý - Trần trong lịch sử nghệ thuật văn hóa Việt Nam. 

Đã hơn 1.000 năm trôi qua, những âm hưởng giá trị văn hóa lịch sử của Kinh đô Hoa Lư vàng son một thuở vẫn còn vang vọng để hòa cùng nhịp trống tưng bừng, hối hả của lễ hội hôm nay. 

Với tấm lòng tri ân sâu nặng của biết bao người dân Cố đô thay nhau gìn giữ, dựng xây, tạo nên một không gian văn hóa đặc sắc với hàng nghìn di tích lịch sử văn hóa, đền đài, miếu mạo, công trình kiến trúc cùng những lễ hội, những áng thơ văn khắc trên núi đá, những làn điệu hát xẩm, hát chèo. 

Lễ hội Hoa Lư được khai mạc hàng năm là một hoạt động văn hóa lâu đời, phản ánh đậm nét, sinh động về cuộc đời, thân thế, sự nghiệp của Đinh Tiên Hoàng Đế và lịch sử Việt Nam qua 3 triều đại: Đinh - Tiền Lê- Lý. Lễ hội Hoa Lư xưa được các vương triều phong kiến tổ chức lễ trọng, có tầm ảnh hưởng lớn lao, bảo lưu được những yếu tố văn hóa, văn nghệ dân gian đặc sắc. 

Trải qua thời gian, Lễ hội đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân Cố đô Hoa Lư và nhân dân cả nước nhằm tôn vinh những giá trị văn hóa tốt đẹp, thể hiện lòng tri ân sâu sắc, thành kính với các bậc tiên đế, tiền nhân đã có công khai thiên lập quốc, thể hiện tính nhân văn sâu sắc trong cội nguồn văn hóa Việt Nam và làm cho giá trị Nhà nước Đại Cồ Việt luôn sống mãi với thời gian và lịch sử. 

Với những giá trị tiêu biểu và trường tồn ấy, Lễ hội Hoa Lư được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và Cố đô Hoa Lư là một điểm sáng trong Danh thắng Tràng An, được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, một lần nữa khẳng định Hoa Lư chưa bao giờ bị lãng quên trong lòng người dân đất Việt, như tiếng nói cất lên từ lịch sử xa xăm để tôn vinh cùng đất Rồng vàng. Nửa thế kỷ ẩn mình cho Rồng vàng bay ngàn năm trên đất Thăng Long.

Tiếp nối truyền thống lịch sử vẻ vang của lịch sử cha ông, dưới ngọn cờ của Đảng, những năm qua tỉnh Ninh Bình đã có những bước phát triển toàn diện, đáng ghi nhận trên tất cả các lĩnh vực. Những tiềm năng và thế mạnh của tỉnh, đặc biệt về văn hóa lịch sử và cảnh quan thiên nhiên đang được bảo tồn, phát huy, phục vụ cho sự phát triển kinh tế- xã hội, quyết tâm đưa Ninh Bình trở thành trung tâm du lịch trong nước và khu vực, để Ninh Bình phát triển nhanh và bền vững, xứng danh với bề dày lịch sử vùng đất kinh kỳ.

Về với Hoa Lư hôm nay là về với cội nguồn bằng thi tứ và nước non, bằng tâm thức hướng về ngày đầu dựng nước và giữ nước của cha ông. Với tấm lòng thành kính và biết ơn với các bậc tiên đế, tiền nhân đã có công khai thiên lập quốc, làm nên những trang sử hào hùng của dân tộc, tạo tiền đề cho những bước phát triển rực rỡ của đất nước hôm nay. Cũng chính vì lẽ đó mà Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Ninh Bình luôn trân trọng gìn giữ và phát huy những giá trị tốt đẹp của lễ hội Hoa Lư như gìn giữ hồn cốt linh thiêng của Cố đô ngàn năm và tạo mọi điều kiện để Lễ hội diễn ra trang trọng, vui tươi, thực sự trở thành sinh hoạt tinh thần giàu bản sắc văn hóa, là nơi chốn đi về của đông đảo nhân dân cùng bạn bè trong nước và quốc tế.

Trong Lễ hội Hoa Lư đã diễn ra nhiều nghi lễ truyền thống và các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao mang đậm bản sắc văn hoá truyền thống dân tộc địa phương.

Phần lễ gồm: Lễ mở cửa đền; lễ rước nước; lễ mộc dục; lễ dâng hương; lễ tiến phẩm; lễ rước kiệu (từ các di tích lịch sử văn hóa liên quan đến các triều đại Đinh, Tiền Lê về lễ hội); tế cửu khúc; tế lễ cổ truyền của các đoàn nam quan, nữ quan, đồng quan; lễ cầu quốc thái dân an và lễ hội hoa đăng; lễ tạ.

Phần hội gồm các hoạt động văn hóa, thể thao, trò chơi dân gian truyền thống và hiện đại tại không gian lễ hội. Cụ thể: Các hoạt động văn hóa, văn nghệ: Trình diễn màn trống hội Hoa Lư; lễ đăng quang Hoàng đế; cờ lau tập trận; kéo chữ “Thái Bình” (lồng ghép trong chương trình nghệ thuật tại lễ khai mạc); biểu diễn múa lân, múa rồng (lồng ghép trong chương trình lễ rước nước); giao lưu văn nghệ quần chúng; biểu diễn trống (trống nhảy, múa trống); biểu diễn cồng chiêng; múa rối nước; chiếu phim; biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp.

Tổ chức hội trại thanh niên: Tổ chức các trò chơi, hội thi… và giao lưu văn hóa, văn nghệ. Tổ chức các trò chơi dân gian: Cờ người, chọi gà, tổ tôm điếm, bắn cung, bắn nỏ. Hoạt động thể thao: Giao lưu bóng chuyền huyện Hoa Lư; Giải Vật dân tộc toàn quốc năm 2022.

Các hoạt động thi, trưng bày, triển lãm, quảng bá: Thi và trưng bày mâm ngũ quả tiến Vua; thi kéo chữ “Thái Bình”; thi diễn tích “Cờ lau tập trận”; thi thư pháp; thi chèo thuyền khéo; trưng bày hình ảnh, hiện vật Kinh đô Hoa Lư; trưng bày các hiện vật, tuyên truyền, quảng bá giá trị khu di chỉ khảo cổ tại khu vực Cố đô Hoa Lư; triển lãm ảnh nghệ thuật “Non nước Ninh Bình”; trưng bày giới thiệu các sản phẩm thủ công truyền thống và đặc sản tiêu biểu của tỉnh; hoạt động quảng bá du lịch Ninh Bình.

Dưới đây là một số hình ảnh tại Lễ hội.

Tin, ảnh: Mạnh Hà