Trong những năm gần đây, công tác quản lý và tổ chức lễ hội trên địa bàn huyện Hoa Lư đã có nhiều đổi mới, tạo sự chuyển biến tích cực, đi vào nền nếp, góp phần giáo dục đạo lý uống nước nhớ nguồn, tạo sự gắn kết giữa các thành viên trong cộng đồng, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của các tầng lớp nhân dân. Các hoạt động lễ hội diễn ra trang trọng, an toàn, tiết kiệm, cùng nhiều hoạt động văn hóa, thể thao và các trò chơi dân gian sôi nổi thu hút đông đảo nhân dân và du khách tham gia.

Một số hình ảnh nghi lễ rước kiệu, tế lễ tại Lễ hội Đền vực Vông xã trường Yên

Hàng năm, ngay từ đầu năm Phòng Văn hóa - Thông tin huyện đã chủ động tham mưu cho UBND huyện ban hành kế hoạch, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn UBND các xã, thị trấn tăng cường công tác quản lý tổ chức lễ hội, các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo và các hoạt động văn hóa truyền thống, hoạt động kinh doanh, dịch vụ văn hóa, thực hiện nếp sống văn minh trong trong lễ hội; Hướng dẫn UBND xã, thị trấn triển khai thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo của cấp trên như: Nghị định số 110/2018/NĐ-CP ngày 29/8/2018 quy định về quản lý và tổ chức lễ hội, Quyết định số 05/2021/QĐ-UBND ngày 11/3/2021 của UBND tỉnh Quy định thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội trên địa bàn tỉnh Ninh Bình,...

Năm 2023, UBND huyện ban hành văn bản số 1353/UBND-VHTT để triển khai thực hiện Thông tư số 04/2023/TT-BTC ngày 19/012023 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc hướng dẫn quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội; Quyết định số 2068/QĐ-BVHTTDL ngày 03/8/2023 của Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch về việc ban hành “Bộ tiêu chí về môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống”, đồng thời hướng dẫn, đôn đốc các xã, thị trấn khi tổ chức lễ hội phải thực hiện công tác thông báo tổ chức lễ hội, đăng ký tổ chức lễ hội theo đúng quy trình thủ tục hành chính công quy định: thành lập ban tổ chức lễ hội, xây dựng nội quy, quy định của ban tổ chức lễ hội, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn cho nhân dân, tuyệt đối không để xảy ra mất an ninh trật tự, tai nạn giao thông, cháy nổ và các tai nạn, tệ nạn khác làm ảnh hưởng đến truyền thống, thuần phong, mỹ tục của dân tộc. Tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân đặt tiền lễ tại nơi thờ tự đúng quy định; bố trí lực lượng thu gom kịp thời các loại hương, tiền công đức và tiền lễ mà nhân dân đã đặt không đúng nơi quy định (giắt tiền vào nải quả, cây hương, cây nến, tay tượng, thả tiền xuống hồ, giếng…); Xây dựng nội quy, hướng dẫn du khách và nhân dân tham gia lễ hội sử dụng tiền có mệnh giá nhỏ hợp lý, đúng mục đích, văn minh, tiết kiệm, chấn chỉnh không để dịch vụ đổi tiền lẻ hoạt động trong khuôn viên di tích và lễ hội; Bố trí, sắp xếp các hàng quán dịch vụ, bãi trông giữ phương tiện giao thông cho gọn gàng, khoa học, đảm bảo tính thẩm mỹ, thuận tiện cho nhân dân về dự lễ. Tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch và đột xuất nhằm ngăn chặn và xử lý nghiêm khắc các biểu hiện tiêu cực làm ảnh hưởng đến lối sống, nếp sống văn hóa, không gian văn hóa tâm linh như: lợi dụng lễ hội để hoạt động mê tín dị đoan, thu lợi bất chính; hiện tượng xả rác tùy tiện, đốt vàng mã, thả tiền, ném tiền, đặt tiền gây phản cảm ở nơi thời tự; kiểm tra dịch vụ đổi tiền lẻ, việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc đặt tiền lễ, tiền giọt dầu, tiền công đức trong các hoạt động văn hóa, lễ hội, tín ngưỡng và các biểu hiện không lành mạnh khác trong lễ hội. Đặc biệt trong những năm gần đây, Lễ hội Hoa Lư có thêm một số hoạt động về văn hóa dân gian được phục hồi như: thi kéo chữ thái bình, diễn tích cờ lau tập trận, tế lễ cửu khúc, …đã góp phần vào việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Một số hình ảnh phần hội tại lễ hội Đền Hạ xã Ninh Mỹ và Lễ hội Chùa và động Thiên Tôn 

Với những nỗ lực vào cuộc của các cấp chính quyền từ huyện đến cơ sở, các lễ hội trên địa bàn huyện Hoa Lư diễn ra vui tươi, lành mạnh, an toàn; ý thức của nhân dân về thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội, về đảm bảo vệ sinh môi trường đã có nhiều chuyển biến tích cực hơn hẳn so với những năm trước đây; các cấp chính quyền đã quan tâm chú trọng đến phương án đảm bảo an toàn lễ hội, vì vậy đã không để xảy ra các sự cố, các biểu hiện tiêu cực tạo được sự đồng tình, ủng hộ của đông đảo nhân dân cũng như các tổ chức xã hội. Chất lượng phục vụ du khách từng bước được chú trọng, mục tiêu gắn lễ hội với phát triển du lịch được thực hiện có hiệu quả. Hoạt động lễ hội trong các năm gần đây đã đáp ứng được nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân và du khách, tạo nên khí thế vui tươi phấn khởi trong cộng đồng, đảm bảo an toàn cho du khách./.

Hương Lan – Phòng VHTT